Krótki przewodnik

Spis treści:

Czym dokładnie jest stomatologia zachowawcza? Jakie są jej cele, jakie rodzaje zabiegów obejmuje i czym różni się od innych dziedzin stomatologii? Jeżeli nie znasz odpowiedzi na te pytania, to zapraszamy do naszego krótkiego przewodnika po stomatologii zachowawczej, który przygotowała lekarz stomatologii Klaudia Kosińska. 

Stomatologia zachowawcza to prężnie rozwijająca się dziedzina, której główny celem jest profilaktyka, wczesne wykrycie i leczenie próchnicy zębów. Podobnie jak inne działy stomatologii charakteryzuje ją stały rozwój obejmujący również sam sposób podejścia do pacjenta. W nowoczesnych klinikach stomatologicznych lekarze w oparciu o holistyczne podejście do pacjenta podejmują działania, mające na celu rozwiązanie problemów stomatologicznych korelujące z innymi dolegliwościami i schorzeniami. 

Dlatego obecnie pacjenta się edukuje i podchodzi do jego problemów z uzębieniem w sposób holistyczny.

Czym jest stomatologia zachowawcza?

Stomatologia zachowawcza  skoncentrowana jest na zapobieganiu, rozpoznawaniu i leczeniu chorób tkanek zębów. Głównym jej celem jest początkowo implementacja metod zapobiegawczych, takich jak higienizacja w tym skaling oraz piaskowanie w połączeniu z fluoryzacją, które chronią zęby przed uszkodzeniem. Natomiast gdy już dojdzie do rozwoju ubytku, celem staje się wczesne wykrycie go oraz odpowiednie leczenie. 

Profilaktyką jest również sama edukacja pacjentów w zakresie właściwej codziennej higieny jamy ustnej. Często lekarze we współpracy z wykwalifikowanymi higienistkami doradzają pacjentom, jakiego rodzaju szczoteczek oraz past powinni używać. Edukują zarówno dorosłych jak i dzieci, jak poprawnie szczotkować zęby, aby było to jak najkorzystniejsze dla zdrowia całej jamy ustnej. 

Warto również wspomnieć, że w maksymie „lepiej zapobiegać niż leczyć” kluczowym elementem są także regularne wizyty w naszych gabinetach, aby na bieżąco kontrolować stan uśmiechu.

Różnice między stomatologią zachowawczą a innymi dziedzinami stomatologii

Lekarz stomatologii zachowawczej to zazwyczaj lekarz tzw. pierwszego kontaktu, do którego trafia pacjent. Podczas takiej wizyty odbywa się kompleksowa diagnostyka. W jej skład wchodzi przegląd jamy ustnej oraz kontrola radiologiczna. Warto pamiętać o zabraniu ze sobą takiego zdjęcia RTG na wizytę, jeśli zostało wykonane w niedalekim czasie w innej klinice

Pierwsze spotkanie ze stomatologiem to też ustalenie dalszego planu działania. Pacjent otrzymuje zalecenia dalszych konsultacji z lekarzami innych dziedzin stomatologii. Lekarz stomatologii zachowawczej wykonuje zabiegi w swoim zakresie specjalizacji, koncentrując się głównie na leczeniu ubytków. Często dalsze działania polegają na współpracy całego zespołu kliniki. Wszystko po to, by kompleksowo zająć się całą jamą ustną pacjenta. 

Warto pamiętać, że stomatologia zachowawcza to tylko jedna z wielu dziedzin stomatologii. I tak jak  pozostałe ma określone pole zainteresowania. W tym przypadku są to choroby tkanek twardych zębów, czyli m.in. szkliwa czy też zębiny. Natomiast inne działy będą odpowiedzialne za leczenie tkanek otaczających sam ząb tj. perodontologia.

Rodzaje zabiegów w stomatologii zachowawczej

Zabiegi w ramach stomatologii zachowawczej można podzielić na trzy główne kategorie. 

1. Zabiegi zapobiegawcze

To  przede wszystkim regularne przeglądy jamy ustnej, które odbywają się co pół roku. W tym także diagnostyka RTG przeprowadzana co dwa lata jako profilaktyka przeciwnowotworowa. Pacjenci czasami zastanawiają się, dlaczego konieczne jest wykonywanie zdjęć RTG? Dla lekarzy jest to możliwość wykrywania problemów niewidocznych „gołym okiem„, czyli dokładne zbadanie tego, co dzieje się w strukturze kości szczęki i żuchwy. Jest to niezbędne, aby holistycznie ocenić zdrowie jamy ustnej i interweniować możliwie jak najwcześniej – często, zanim pojawią się pierwsze symptomy choroby.

2. Zabiegi higienizacyjne

Zabiegi higienizacyjne przeprowadzane przez wykwalifikowane higienistki stomatologiczne są również formą prewencji. Obejmują one szereg procedur takich jak scaling, czyli usuwanie kamienia nazębnego, oraz piaskowanie, które pozwala na skuteczne usunięcie powierzchownych osadów i przebarwień. Obie procedury uzupełnione dodatkowo o fluoryzację i instruktaż prawidłowej higieny są nieocenioną pomocą w zapobieganiu rozwoju próchnicy. 

3. Zabiegi lecznicze

Zabiegi lecznicze w stomatologii zachowawczej możemy sklasyfikować od najmniej do najbardziej inwazyjnych.

Zaczniemy od tych pierwszych. Są one możliwe do zastosowania w przypadku, gdy chcemy zapobiec prawdopodobnemu rozwojowi próchnicy w miejscach trudnych do oczyszczania (bruzdy), np. lakowanie. Stosujemy je również, gdy celem jest zatrzymanie dalszego rozwoju początkowej próchnicy, wykorzystujemy metody umożliwiające remineralizację, gdy nie doszło jeszcze do utraty szkliwa, choć same zmiany zaliczane są już jako wczesne stadia próchnicy.

Jedną z takich metod jest zastosowanie preparatu Icon, który pozwala na leczenie początkowych zmian próchnicowych bez konieczności opracowywania ubytku za pomocą wiertła. Metoda ta polega na „impregnacji” zmienionego próchnicowo szkliwa specjalną żywicą. Umożliwia ona wniknięcie żywicy do porów wytworzonych w szkliwie, co przyczynia się do zahamowania rozwoju próchnicy i ochronę tkanek.  Icon wypełnia lukę pomiędzy profilaktyką a uzupełnieniami kompozytowymi.

Zabieg ten jest przydatny w przypadku, gdy próchnica jest na tyle niewielka, że manifestuje się tylko jako niewielka plamka na zębie. Icon pozwala na zachowanie naturalnego szkliwa, minimalizując ingerencję w strukturę zęba. Dzięki temu pacjent może uniknąć bardziej inwazyjnych procedur, a jednocześnie efektywnie leczyć wczesne etapy próchnicy. Jest to często świetne rozwiązanie dla osób, które ukończyły swoje leczenie ortodontyczne, a na powierzchni w okolicy, gdzie kiedyś znajdowały się zamki pozostały „białe plamki„.

Zabiegi inwazyjne to powszechnie znane wypełnienia kompozytowe. Alternatywą dla rozległych wypełnień wykonywanych bezpośrednio w gabinecie przez dentystę są uzupełnienia pośrednie, czyli takie powstałe we współpracy z pracownią protetyczną. Jest to rozwiązanie już z zakresu protetyki i korzysta się z niego w przypadkach, gdy ząb jest bardzo zniszczony. 

Uzupełnienia pośrednie – Inlay/Onlay/Overlay

Procedura wykonana przy użyciu techniki CAD-CAM zaczyna się od odpowiedniego przygotowania zęba, a następnie pobrania skanu, czyli optycznego wycisku jamy ustnej specjalną kamerą wewnątrzustną, co pozwala na stworzenie cyfrowego modelu. Następnie, na jego podstawie, w pracowni protetycznej frezuje się wypełnienie z bloczka odpowiedniego materiału (kompozytowego lub ceramicznego). Tak przygotowaną pracę przesyła się do kliniki, gdzie lekarz przymocowuje ją do zęba.

Takie rozwiązanie jest szczególnie wartościowe w przypadku dużych ubytków w zębach bocznych, gdzie zastosowanie tradycyjnego wypełnienia bezpośredniego mogłoby nie zapewnić odpowiedniej trwałości. Ze względu na lepsze przenoszenie sił żucia zapewnia większą trwałość mechaniczną. Dzięki tym właściwościom overlay jest w stanie lepiej chronić ząb przed uszkodzeniami, takimi jak pęknięcia czy odłamanie fragmentów ścian.

Overlay jest trwalszy niż kompozyt i może służyć pacjentowi znacznie dłużej.

Tradycyjne wypełnienia kompozytowe zazwyczaj wymagają wymiany po okresie 2 lat od ich wykonania natomiast wypełnienia z pracowni protetycznej mogą być efektywne nawet do 90% po okresie 10 lat.

Wspomniane wyżej odbudowy stanowią rozwiązanie pośrednie między standardowym wypełnieniem a pełną koroną. Dzięki temu pacjenci mogą cieszyć się lepszą funkcjonalnością i estetyką przy jednoczesnym ograniczeniu ingerencji w strukturę zęba.

Ile kosztuje wypełnienie?

W naszym gabinecie często pojawiają się pytania dotyczące kosztów różnych rodzajów wypełnień, zwłaszcza gdy mowa o bardziej skomplikowanych zabiegach. Standardowe wypełnienie kompozytowe kosztuje od 320 zł do maksymalnie 550 zł. Cena uwarunkowana jest rozległością (ilością ścian) konieczną do odbudowy.

Wypełnienia pośrednie, o których wcześniej wspomniano wiążą się z wyższymi kosztami od 1500 zł do 2250 zł w zależności od rodzaju materiału.

Dostępne są również warianty overlay bezpośrednie, które są wykonywane przez dentystę w gabinecie i kosztują około 650 zł. Są one tańszą skuteczną opcją, ze względu na swoją budowę, w przenoszeniu sił żucia, ale z mniejszą wytrzymałością mechaniczną z uwagi na stosowany materiał.
Biorąc pod uwagę długoterminowe korzyści, jeśli oczywiście istnieją wskazania, praca wykonana w laboratorium dentystycznym jest trwalsza i mniej podatna na ścieranie w porównaniu do standardowych wypełnień kompozytowych.

Różnice w cenach wynikają z rozległości odbudowy oraz techniki jej wykonania. Ma ona na celu przede wszystkim odtworzenie funkcji, długotrwałą ochronę oraz przywrócenie estetyki zęba.

Stomatologia zachowawcza jest nie tylko dziedziną skoncentrowaną na leczeniu, ale również na zapobieganiu i edukacji. Dzięki regularnym wizytom i stosowaniu się do zaleceń stomatologów pacjenci mogą cieszyć się zdrowym uśmiechem.

Klaudia Kosińska, lekarz stomatolog